British Council ұйымы жүргізген «Қазақстанның келешек ұрпағы» зерттеуінің нәтижелері жарияланды. Зерттеу аясында ұйым Next Generation («Келешек ұрпақ») платформасы арқылы әлем жастарына өз ойларын білдіруге мүмкіндік береді. Бұл платформа жастардың үнін естуге, олардың ұмтылыстары мен проблемаларын түсінуге және қоғамды қалыптастырудағы рөлін анықтауға бағытталған.
Қазақстандағы зерттеу LSE Consulting, Орталық Азия барометрі және жобаның Кеңес беру кеңесімен серіктестікте жүзеге асырылды. Зерттеуге 18 бен 35 жас аралығындағы 1270 жас қазақстандық қатысты. Оның ішінде 1202 адам репрезентативті сауалнамаға қатысса, 68 адам тереңдетілген сұхбаттар мен фокус-топтарға тартылды.
Зерттеу әдіснамасы бес негізгі компоненттен тұрды: әдебиеттерге шолу, репрезентативті сауалнама, көшбасшылармен сұхбаттар, фокус-топтар және сарапшылармен өткізілген «Тоқта да ойлан» семинарлары. Әдеби шолу Қазақстандағы әлеуметтік, саяси және демографиялық жағдайды зерделеуге бағытталды. Сауалнама жастардың құндылықтары, білім, жұмысқа орналасу, азаматтық ұстанымдары және жаһандық көзқарастары бойынша жүргізілді. Сұхбаттар мен фокус-топтар арқылы жастардың өмірлік көзқарастары терең зерттелді.
Зерттеу нәтижелері жастар үшін отбасы ең басты құндылық екенін көрсетті. Олар әлеуметтік жағдайына қарамастан өз тегін мақтан тұтады. Жастардың пікірінше, ең басты ықпал көзі – отбасы, ал екінші орында – достары мен қатарластары. Бұл басқа да зерттеулердің нәтижелерімен сәйкес келеді: жастардың 80%-дан астамы үшін отбасы – өмірдегі негізгі тірек.
Қазақстан жастары қазіргі қоғамдағы қиындықтарды шынайы бағалай отырып, болашаққа сеніммен қарайды. 80%-дан астамы елдің даму бағытына және жеке келешегіне оң көзқараста. Ерлердің 86%-ы және әйелдердің 83%-ы өз өмір сапасына оптимистік көзқараспен қарайды. Мансаптық болашағына қатысты да сенім жоғары – сәйкесінше 87% және 82%. Бұл көрсеткіштер жастардың қиындықтарға бейімделе алатынын және оларды жеке даму үшін мүмкіндік ретінде қабылдайтынын айғақтайды. Олар ұжымдық құндылықтар мен жеке жетістіктер арасында тепе-теңдік табуға тырысады. Дәстүр мен заманауи мүмкіндіктер арасындағы үйлесімділік – қоғамда байқалып отырған жалпы үрдістің көрінісі.
Білім беру мәселесіне келсек, жастардың 57%-ы еліміздегі білім сапасының жақсарып келе жатқанын атап өткен. Әсіресе 30–35 жас аралығындағы респонденттер арасында білімнің қоғамдағы өзгерістерге әсер ететініне сенім жоғары – 78%. Сонымен қатар, жастардың 70%-дан астамы білім жаһандық мәселелерді шешудің негізгі құралы деп есептейді. Олар білім арқылы жұмысқа орналасуға қажетті дағдыларды меңгеріп жатқанын айтып, табыстың кілті ретінде көшбасшылық, мәселені шешу және коммуникацияны атаған. Қазақ және ағылшын тілдерін білу – басты бәсекелік артықшылық ретінде бағаланады. Респонденттердің 80%-дан астамы шет тілін меңгеруді маңызды деп санайды, себебі ол жұмысқа орналасу, саяхат, білімін жетілдіру және әлеуметтік байланыстарды кеңейту мүмкіндіктерін береді.
Кәсіпкерлік – жастар үшін қызығушылық тудыратын бағыттардың бірі. Барлық жас топтарында үштен екісі алдағы бес жылда жеке бизнес ашқысы келеді. Сонымен қатар, жастардың жаһандық процестерге деген қызығушылығы жоғары. Олар Қазақстанды географиялық, дипломатиялық және мәдени көпір ретінде қабылдайды. Елдің өңірлік көшбасшы ретіндегі рөлі, сондай-ақ прогрессивті имиджі – жастар үшін мақтаныш көзі.
Экологиялық мәселелер де жастарды алаңдатады. Ең өзекті проблемалар ретінде ауа сапасы, қалдықтарды басқару және су тапшылығы аталды. Дегенмен, олар бұл мәселелерге шешім табуға дайын және үмітпен қарайды.
Азаматтық белсенділік бағытында жаңа үрдістер байқалуда. Жастар нақты әлеуметтік проблемаларды шешу үшін бастамашыл топтар құрып, өз бетінше әрекет етуде. Сонымен қатар, цифрлық белсенділік те дамып келеді: әлеуметтік желілерде қоғамдық мәселелерді көтеріп, блогтар, комикстер, музыка және өнер арқылы өз пікірін білдіру кеңінен таралып отыр.
Бұл зерттеу – Қазақстан жастарының қазіргі жай-күйі мен болашағына қатысты үмітін, белсенділігін және әлеуетін терең түсінуге бағытталған маңызды бастама. Олардың дауысы – елдің дамуындағы негізгі факторлардың бірі екені тағы бір мәрте дәлелденді.
Пікір қалдыру