Шымкент қаласында Полиция департаментінің Есірткі қылмысына қарсы іс-қимыл басқармасы мен «Esbol Qory» қорының белсенділері бірлесіп ерекше әлеуметтік эксперимент ұйымдастырды. Негізгі мақсат – тұрғындардың есірткіге деген көзқарасын айқындау және олардың күдікті жағдайларға бейімділігін, әрекет ету деңгейін анықтау.
Эксперимент барысында полиция қызметкерлері арнайы жуылатын бояуды қолданып, үйлердің қабырғалары мен қоғамдық орындарға есірткі жарнамасына ұқсайтын жалған жазулар қалдырды. Осыдан кейін ұйымдастырушылар азаматтардың реакциясын бақылап, олардың әрекет-әрекетсіздігін талдады.
Нәтижесінде көпшілік мұндай жазуларға назар аудармай өтіп кетті. Ал кейбір тұрғындар жазу қалдырып жатқан адамға жақындап, не істеп жатқанын сұрады. Дегенмен, осы деректер бойынша полицияға хабар бергендер немесе әлеуметтік желіде жариялағандар болған жоқ. Ұйымдастырушылардың айтуынша, бұл азаматтардың арасында белгілі бір деңгейде қырағылық барын көрсеткенімен, күдікті жағдайды заңды арнаға жеткізу мәдениеті әлі де жеткіліксіз екенін байқатты.
Эксперимент аяқталған соң барлық жазбалар толығымен өшіріліп, аумақтар бастапқы қалпына келтірілді. Полиция бұл тәжірибенің тұрғындар үшін ешқандай қауіп төндірмегенін және тек алдын алу мақсатында өткізілгенін ерекше атап өтті.
Есірткі қылмысы бүгінде тек Шымкентте емес, бүкіл Қазақстанда өзекті мәселеге айналып отыр. Ішкі істер министрлігінің деректеріне сәйкес, 2024 жылы республика бойынша 10 мыңнан астам есірткіге байланысты құқықбұзушылық анықталған. Соның ішінде интернет арқылы синтетикалық заттарды тарату кең етек жайған. Қалалардың қабырғаларына жазылған күмәнді сілтемелер мен кодтар көбінесе осы қылмыстық әрекеттердің ізін көрсетеді.
Қоғамдық ұйымдар мен еріктілер соңғы жылдары мұндай жазуларға қарсы белсенді жұмыс жүргізіп келеді. «Чистые стены» сияқты бастамалар Қазақстанның өзге өңірлерінде де жүзеге асырылуда. Азаматтарға күдікті жарнаманы байқаған жағдайда «102» нөміріне немесе ішкі істер органдарының арнайы мобильді қосымшаларына хабарлау мүмкіндігі бар екені түсіндіріліп жүр.
Ұқсас тәжірибе көрші мемлекеттерде де қолданылуда. Мәселен, Өзбекстан мен Қырғызстанда да тұрғындар үйлердің қабырғасынан есірткі жарнамасына ұқсас жазуларды көрсе, дереу полицияға хабарлауға шақырылады. Бұл – өңір елдері үшін ортақ қауіп екенін көрсетеді.
Шымкенттегі әлеуметтік эксперимент қоғамның бейжай қалмауы керектігін айқын көрсетті. Сарапшылардың пікірінше, әрбір азаматтың дер кезінде қырағылық танытып, полицияға хабарласуы наркобизнестің таралуына тосқауыл қоюда шешуші рөл атқарады.
Полиция департаменті мұндай шаралар тұрғындардың құқықтық мәдениетін арттыруға ықпал етіп, халық пен құқық қорғау органдары арасындағы сенімді нығайтады деген сенімде.
Пікір қалдыру