Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстан халқына арнаған кезекті Жолдауында көтерілген өзекті мәселелердің бірі – азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету және ұлттық аграрлық өнімдерді шетелдік нарыққа шығару болды. Мемлекет басшысы бұл бағытты Үкіметтің стратегиялық міндеті ретінде атап өтіп, саладағы қазіргі жағдайды ашық сынға алды.
«Елдегі азық-түлік нарығының импортқа тәуелділігін барынша азайту – Үкіметтің стратегиялық міндеті. Әрине, өзімізді өзіміз жүз пайыз қамтамасыз етуіміз мүмкін емес, бәлкім, оның қажеті де жоқ шығар. Бірақ нарықтағы қазіргі жағдайды айтудың өзі ұят», – деді Президент.
Шын мәнінде, ауыл шаруашылығы саласында әлеуеті зор Қазақстанның әлі күнге дейін кейбір негізгі азық-түлік өнімдерін шетелден тасымалдауға мәжбүр болуы – ел ішіндегі өндірістің әлсіздігін көрсетеді. Аграрлық мемлекет ретінде біз ішкі нарықты өз өнімдерімізбен қамтамасыз ете алмай отырмыз. Мұндай жағдай ұзақ мерзімді экономикалық қауіпсіздікке де, әлеуметтік тұрақтылыққа да кері әсерін тигізуі мүмкін.
Импортқа тәуелділік – әлемдік нарықтағы бағаларға, логистикалық тізбектерге және сыртқы саяси жағдайларға тәуелділік деген сөз. Бұл – әсіресе соңғы жылдардағы геосаяси тұрақсыздық пен пандемиядан кейін ерекше байқалды. Бір елдің шекарасы жабылса немесе нарықта сұраныс күрт өссе, біз ішкі нарықты қажетті өніммен қамтамасыз ете алмай қалуымыз мүмкін.
Сондықтан, азық-түлік қауіпсіздігін сақтау үшін стратегиялық маңызы бар өнімдерді – ұн, ет, сүт, көкөніс, май, қант, жеміс-жидек секілді тауарларды ел ішінде жеткілікті көлемде өндіру – кезек күттірмейтін мәселе.
Президент бұл мәселені тек Ауыл шаруашылығы министрлігінің емес, бірнеше мемлекеттік органның ортақ міндеті ретінде қарастыру керектігін айтты. Яғни, бұл – Үкімет деңгейінде үйлестірілуі тиіс жүйелі жұмыс. Бұған жергілікті әкімдіктердің, қаржы және сауда министрліктерінің, сыртқы істер, экология, көлік және логистика саласының да қатысы бар.
Президент Жолдауында тек ішкі нарықты қамтамасыз ету ғана емес, қазақстандық ұлттық өнімдерді шетелге шығару қажеттігі де нақты айтылды.
«Дәстүрлі ұлттық өнімдерімізді сыртқы нарыққа белсенді түрде таныту керек. Сондықтан аграрлық экспорттың нақты жоспарын әзірлеу қажет. Онда логистика, ветеринарлық және фитосанитарлық стандарттар мен ұтымды маркетинг стратегиясы ескерілуі тиіс», – деді Мемлекет басшысы.
Бұл – үлкен мүмкіндік. Себебі Қазақстанда өндірілетін табиғи, экологиялық таза өнімдердің халықаралық нарықта сұранысқа ие болу әлеуеті зор. Мысалы:
-
Қымыз бен шұбат – бұл жай ғана сусын емес, денсаулыққа пайдалы биологиялық өнімдер. Бүгінде Еуропа, Оңтүстік Корея, Жапония сияқты елдерде қымызға деген қызығушылық артып келеді.
-
Қазақтың ет өнімдері – жылқы еті, қой еті – табиғи әрі ерекше дәмімен ерекшеленеді. Егер халықаралық халал стандарттарына сай өңделсе, Таяу Шығыс пен Оңтүстік Азия елдерінде зор сұраныс тудыруы мүмкін.
-
Сүт және сүт өнімдері – экологиялық таза ірімшік, сары май, құрт сияқты дәстүрлі өнімдер бүгінде органикалық тағам іздейтін елдерде жоғары бағаланады.
-
Бал және ара шаруашылығы өнімдері – Қазақстандық бал бүгінде Германия, Жапония сынды елдерге экспортталып жатыр. Бұл нарықты кеңейту – қолда бар мүмкіндікті тиімді пайдаланудың жолы.
Ұлттық өнімдерді халықаралық нарықта брендке айналдыру – тек экономикалық пайда ғана емес, сонымен қатар қазақ мәдениетін, дәстүрін, өмір салтын әлемге танытудың жолы.
Аграрлық өнімдерді сыртқы нарыққа шығаруда тек өнімнің сапасы ғана емес, логистика, маркетинг, экспорттық сертификация, халықаралық стандарттарға сәйкестік сияқты мәселелер де аса маңызды.
Сондықтан, Президент тапсырмасына сәйкес:
-
агроэкспорттың нақты стратегиясы дайындалуы қажет;
-
ауыл шаруашылығы өнімдерінің ветеринарлық және фитосанитарлық талаптарға сәйкестігі қамтамасыз етілуі тиіс;
-
кедендік және көлік логистикасы жеңілдетілуі, экспорттаушыларға қолдау көрсететін механизмдер құрылуы қажет.
Азық-түлік қауіпсіздігі – жай ғана аграрлық саясат емес, бұл мемлекеттің тәуелсіздігі мен тұрақтылығының кепілі. Ішкі нарықты отандық өніммен қамтамасыз ету және сыртқы нарыққа ұлттық өнімдерді шығару – Қазақстанның агроөнеркәсіптік кешенінің негізгі даму бағытына айналуы тиіс.
Президент Жолдауында айтылған бұл міндеттерді іске асыру – ауыл шаруашылығы саласының бәсекеге қабілеттілігін арттырып, Қазақстанды аграрлық державаға айналдырудың нақты жолы.
Пікір қалдыру