
Аграрлы өлкенің ең өзекті мәселесі – ағын су тапшылығы. Соңғы жылдары Жетісай және Мақтаарал аудандарындағы егістік алқаптар «Достық» магистральды каналы арқылы жеткізілетін судың мөлшері айтарлықтай азайып отырғаны байқалуда. Бұл – ауыл шаруашылығы басты тірек болған аймақ үшін өте өзекті проблемаға айналған.
Осыған байланысты 2025 жылғы вегетациялық кезеңге дайындық пен ағын су ресурсарын дамытуға арналған стратегияны қарап шығу мақсатында Қазақстан Республикасы Су ресурстары және ирригация бірінші вице-министрі Нұрлан Жанұзақұлы Алдамжаров арнайы іс-сапармен келді. Ол Жетісай және Мақтаарал фермерлерімен, суармалы ауылшаруашылық институттары өкілдерімен кездесіп, К‑21, К‑28, К‑30 «Достық» магистральды каналдарының қазіргі жағдайымен танысты.
Кең даладағы кездесу барысында дихандар өздерінің ең негізгі мәселелері – суармалы су тапшылығы туралы ашық айтты. Негізгі табыс көзі – дән, мақта, көкөніс өсіру болып табылатын елді мекендерде су жеткізілімінің бұзылуы жерге сіңіп кету, булану, немесе каналдан жіберілмей жоғалуы салдарынан егістікке толық жетпеуі байқалған. Сондай-ақ канал бойындағы кейбір төселмеген учаскелердің ескірген күйі, үлкен су ағысы кезінде бүліну қаупін төндіріп отыр.
Вице-министр Алдамжаров бұл мәселеге нақты шешімдер келтіру керектігін, жұмысты кезең-кезеңімен жүзеге асыру жоспарланып отырғанын айтты. Суармалы каналдарды күрделі жөндеудің маңыздылығын атап көрсетіп, әсіресе сыналған арналардағы судың жоғалуын азайту мақсатында төселген немесе лайнерленген каналдар салу тапсырылды. Сонымен қатар, дихандарды су үнемдеу технологияларын меңгеруге шақырып, «жағдайға бейімделген өндіріс» бағдарламасының шеңберінде қажетті субсидиялар және техника қолдауы көрсетілетінін жеткізді. Арнайы жоспарға сәйкес, енді екі ауданға 100 дана су насостарының жеткізілуі де жоспарда бар.
Вице-министр фермерлер қойған сұрақтарға жауап беріп, егіс алқаптарын тиімді суармалау мен заманауи техникаларды қолдану, топырақ ылғалдылығын басқару секілді практикалық кеңестерді де ұсынды. Қажет болған жағдайда мамандар көмегін тартуды, жергілікті ирригациялық мекемелерді техникалық қолдау көрсетуге шақырды.
Кездесу соңында министр барлық ұсыныстардың назардан тыс қалмай, кезең-кезеңімен және басымдыққа қарамастан шешілетініне сендірді. Ол дихандардың пікірлері негізінде жасалатын өзгерістер гео-материалдарға негізделген, алдағы су жылының сапасына негіз болатындығын айтты.
Ауыл шаруашылығы саласының ағымдағы ахуалы:
Жетісай – мақта, жүгері және дәнді дақылдардың басты өніміне толы аграрлы аймақ. Су тапшылығы әдетте егін гектарларына әсер етіп, өнім көлемін азайтады, сондықтан тиімді суармалау әдістерін енгізу шарасы – егде тартқан жиналған дақылдарды қорғау мен ауылда тұратын азаматтардың тұрақты кірісін қамтамасыз ету үшін аса маңызды.
Су ресурстарын басқарудағы инновациялық әдістерге ауысу — бұл тұрақты ауыл шаруашылық дамуы мен экологиялық тепе-теңдікті сақтау, сондай-ақ өңірдің агротехнологиялық дамуы мен еліміздің азық түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етудің нақты қадамы.
Алға қойған мақсат-ақ – техникалық шешімдер, каналдарды жаңғырту, су үнемдегіш құрылғылар мен ғылыми негізделген ұсыныстарды іске асырып, Жетісай мен Мақтааралды суармалы аграрлы аймақ ретінде нығайту. Осының бәрі дихандардың еңбегіне қолдау көрсетіп, ауыл шаруашылығының еңбек өнімділігін арттыруға, сонымен бірге жергілікті экономика мен халықтың әл-ауқатына серпін береді.
Пікір қалдыру