Қауіпсіз еңбек тұжырымдамасы кәсіпорындардың Цифрлық картасын әзірлеу және енгізу, тәуекелдерді басқарудың жаңа жүйесі бойынша мемлекеттік бақылау жөніндегі шараларды қамтиды. Ондағы мақсат — еліміздің кәсіпорындарындағы еңбек жағдайларының жай-күйі туралы жалпы статистикалық ақпараттың болмауының жүйелік проблемасын шешу.
1. Кәсіптік тәуекел дәрежесі бойынша жұмыс орнын саралау.
Тұжырымдамада өндірістік объектілерді аттестаттаудан шығару, Ал халықаралық тәжірибеге сәйкес әрбір жұмыс орнын диагностикалауды (кәсіптік тәуекелді жеке бағалау) қамтитын әдістемені пысықтауды ескере отырып, кәсіптік тәуекелдерді бағалауды қолдануды масштабтау және тұтастай алғанда бүкіл кәсіпорын бойынша интегралдық бағалауды пайдалану көзделген. Өндірістік объектілерді аттестаттаудан айырмашылығы кәсіптік тәуекелді бағалау рәсімі құралдардың үлкен жиынтығын қамтиды (5 көрсеткіш: 30 химиялық, физикалық, биологиялық, психофизиологиялық факторлар бойынша еңбек жағдайларының зияндылығы, 10 механикалық факторлар бойынша жарақат алу қаупі, 10 фактор бойынша жабдықтардың қауіпсіздігі, 3 критерий бойынша ЖҚҚ қамтамасыз етілуі, 3 критерий бойынша сырқаттанушылық – зиянды жағдайларда болу ұзақтығы еңбек, ЖРВИ немесе созылмалы аурулардың болуы).
2. Кәсіптік тәуекел дәрежесі бойынша жеке қорғаныс құралдарын таңдау.
Бүгінгі таңда кәсіпорындардың қызметкерлері белгілі бір уақыт бойы қайта қаралмаған бекітілген салааралық нормалар бойынша ЖҚҚ-мен қамтамасыз етіледі, іс жүзінде «тізімдік» тәсіл қолданылады, онда бірдей кәсіптер үшін өндірістік факторларды ескере отырып, әрбір жұмыс орнында кәсіптік тәуекелді (химиялық сипаттағы: сәулелену, дәнекерлеу аэрозолі, ұшқындар және металл мен қождың шашырауы және басқалары) ескермей ЖҚҚ-ның бірыңғай жиынтығы қойылады.
Мысалы, қазіргі нормативтік-тізімдік тәсіл бойынша қызметкерге ШРК шекті рұқсат етілген концентрациясынан асып кету еселігіне қарамастан, респиратордың бір түрін беру керек.
Тұжырымдама ШРК-ның белгіленген мәніне байланысты әр түрлі қорғаныс дәрежелері бар ЖҚҚ беруді сараланған тәсілді көздейді.
3. Сақтандыру тарифін кәсіптік тәуекел дәрежесі бойынша саралау.
Өндірістегі жазатайым оқиғаларды міндетті сақтандырудың (ЖОМС) қолданыстағы сақтандыру тариф белгілеу жүйесі Экономикалық қызмет түріне сәйкес кәсіптік тәуекелдің 22 сыныбы бойынша еңбекақы төлеу қорынан (ЕТҚ) 0,12-ден 2,96-ға дейінгі жалпы диапазонды ғана айқындай отырып, жеткілікті икемді болып табылмайды.
Тұжырымдама сақтандыру тарифін кәсіптік тәуекел дәрежесіне қарай саралау жөніндегі шараларды бекітеді. Мысалы, тұрғын үй ғимараттарының құрылысы кәсіптік тәуекелдің (КТС) 14-сыныбына жатады, сақтандыру тарифі ЕТҚ-нан 1,55% құрайды. Бір құрылыс кәсіпорнында кәсіптік тәуекелдің 4-ші дәрежесін белгілеу кезінде сақтандыру тарифі 2,17%, ал 2-ші дәрежеде – 1,86% болады. Тұжырымдама ЖОМС қаржы қаражаты шеңберінде алдын алу және оңалту бағдарламаларын іске асыратын ӨСК үшін өндірістік жарақаттанудың «нөлдік» немесе төмен деңгейі бар кәсіпорындар үшін одан әрі экономикалық ынталандыру шараларын көздейді.
4. Кәсіптік тәуекел дәрежесі бойынша зиянды еңбек жағдайларында жұмыс істейтін адамдарға әлеуметтік кепілдіктердің түрлері мен көлемдерін саралау
Қазіргі уақытта «тізімдік тәсіл» қолданылады, яғни әлеуметтік кепілдіктер тиісті тізімдерде көрсетілген және өндірістік объектілерді еңбек жағдайлары бойынша аттестаттау негізінде «зиянды» жұмыс орындарына жатқызылған кәсіптер мен жұмыс түрлерінің өкілдеріне беріледі. Әр жұмыс орнында кәсіптік тәуекелді ескере отырып, сараланған тәсілдің болмауы, бір қызметкерге әлеуметтік кепілдіктер беріледі, ал екіншісіне берілмейді. Тұжырымдама өндірістік объектілерді аттестаттау нәтижелерінің орнына кәсіптік тәуекелді бағалау нәтижелерін ескеруді көздейді, оның шеңберінде кәсіптік тәуекелдің 4 дәрежесінің бірін (төмен, орташа, жоғары, өте жоғары) белгілеу кезінде қорғаудың 4 деңгейі (минималды, орташа, жоғары, өте жоғары) берілетін болады.
5. Еңбекті қорғау саласында оқыту сапасын арттыру және кәсіби тәуекел дәрежесін ескере отырып құзыреттерді дамыту моделін енгізу
Тұжырымдама онлайн-платформада оқыту және білімді тексеру рәсімдерін ажырату, оқыту ұйымдарын, тартылатын дәріскерлерді онлайн-тіркеуді енгізу, сондай-ақ білімді тексеру рәсімінен өткені туралы сертификаттарды орталықтандырылған түрде беру, еңбекті қорғау мәселелері бойынша жауапты барлық тұлғаларды бірыңғай есепке алу үшін оқыту сапасына жауапкершілік шараларын қолдануды көздейді.
6. Еңбекті қорғау саласындағы мемлекеттік бақылау мен статистикалық мониторингтің жаңа форматы
Қазіргі уақытта еңбекті қорғаудың ағымдағы жай-күйі туралы толық және дәйекті деректердің болмауына байланысты мемлекеттік бақылау мен статистикалық мониторингті жетілдіру мәселелері өзекті болып табылады.
Оларды шешу үшін Тұжырымдамада тәуекелдерді басқару жүйесі мен кәсіпорындардың Цифрлық картасы (КЦК) негізінде қауіпсіз еңбек саласындағы мемлекеттік бақылаудың цифрлық проактивті форматына көшу көзделген.
Пікір қалдыру