Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың Нью-Йорк қаласындағы жұмыс сапары кен өндіру саласындағы стратегиялық келіссөздердан басталды. Кездесу барысында ол канадалық Cameco компаниясының басшысымен уран өндірісі мен өңдеу саласындағы ынтымақтастық перспективаларын талқылады.
Тоқаев Cameco компаниясын «Қазатомөнеркәсіп» ұлттық компаниясының бұрыннан келе жатқан сенімді серіктесі ретінде атап өтіп, олардың елімізге салған инвестициясы мен технологиялар трансфертіне қосқан үлесін жоғары бағалады. Cameco Қазақстанда іске қосылған жобаларға 500 миллион АҚШ долларынан астам инвестиция құйып, өндіру процесіне заманауи технологияларды әкелуде. Бұл – уран өндіру саласындағы халықаралық стандарттарға сай жұмыс жүргізудің маңызды көрсеткіші.
Президенттің мәлімдеуінше, Қазақстан энергетика саласын дамытудың жаңа кезеңіне аяқ басты. Ел алдағы уақытта үш атом электр стансасын салуды жоспарлауда. Бұл жобалар еліміздің энергия қауіпсіздігін нығайтып, таза энергия өндіру бағытында елеулі өзгерістер әкеледі. Сонымен қатар атом саласында қолданылатын жаңа инновациялық тәсілдерге қызығушылық танытып, оларды зерттеп, енгізу қажеттігі туындап отыр.
Кездесуде Cameco-ның «Инкай» бірлескен кәсіпорны туралы сөз қозғалды. Тим Гитцель Қазақстан Президентіне Инкай кенішінің қазіргі қызметі мен жоспарлары жайлы мәлімет берді. Бұл кәсіпорын Түркістан облысында орналасқан, жанар-жағармай көздері мен геологиялық әлеуеті тоғысқан өңірде урнанды in situ recovery (ISR) әдісімен өндіреді. Инкай бірлескен кәсіпорны 2000-жылдардың басынан бері жұмыс істеп келеді, Cameco компаниясының үлесі 40%, қалған 60%-ы — «Қазатомөнеркәсіпке» тиесілі.
Кездесу барысында сондай-ақ Инкай өндірісін кеңейту және өңдеу цехын салу жобалары туралы пікір алмасылды. Cameco мен «Қазатомөнеркәсіп» компанияларының арасында өндіріс қуатын арттыруға бағытталған бірқатар перспективалы бастамалар бар. Мысалы, өткен жылы Инкайдағы уран өңдеу цехын салуға арналған жоба жарияланды, оның жылдық қуаты шамамен 4 мың тонна уранды өңдеу мүмкіндігін көздейді.
Президент Тоқаев уран өндірісі мен өңдеуде жоғары экологиялық стандарттар мен еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету қажет екеніне де баса назар аударды. Cameco компаниясының Inkai жобасы ISO 14001 және стандартқа сәйкес жұмыс істейді, әлеуметтік және экологиялық жауапкершілікті сақтайды.
Сонымен қатар Елбасы инвестициялық климатты әрі қарай жақсарту, заңнаманы түбегейлі қарау, салықтар мен рұқсаттар жүйесін жеңілдету арқылы шетелдік және отандық серіктестер үшін қолайлы жағдай жасау қажеттігін айтты. Бұл әсіресе уран, атом энергетикасы саласындағы жобалар үшін маңызды, себебі халықаралық компаниялар стандарттарға сай, ашық әрі тұрақты түрде жұмыс істеуді қалайды.
Тоқаевтың айтуынша, Қазақстан уран өндірісінде әлемдік нарыққа үлесін арттыруды мақсат етеді, сондай-ақ уран технологиялары саласында инновациялық зерттеулер мен өңдеу мүмкіндіктерін кеңейтуді жоспарлап отыр. Атом электр стансаларының құрылысы, жаңа кен орындарын барлау, іс жүзінде өңдеу цехтарын салу — барлығы осы стратегиялық жоспардың құрамдас бөліктері.
Кездесудің қорытындысы бойынша, екі тарап уран саласындағы стратегиялық әріптестікті одан әрі дамытуға келісім білдірді. Қазақстан энергетика қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін уран өндіру мен экспорттау бағытында технологиялық серпіліс жасауға дайын екенін көрсетті.
Пікір қалдыру