Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев елдің саяси жүйесін реформалаудың жаңа кезеңі ретінде бір палаталы Парламентке көшу бастамасын ұсынды. Бұл ұсыныс елдегі өзгерістердің логикасына сай келеді және қазіргі заманауи мемлекеттік басқару талаптарына жауап береді. Президенттің бұл ұсынысы — тек құрылымдық өзгеріс қана емес, сонымен қатар мемлекеттік билік жүйесін мазмұндық жағынан жаңарту жолындағы маңызды қадам.
Президент бұл мәселеге асығыстықсыз, қоғам пікірін мұқият зерделей отырып келді. Бастаманы жариялау кезінде де қоғаммен ашық диалогқа негізделген саяси стильді ұстанды. Бұл қазіргі заманғы демократиялық көшбасшылықтың айқын көрінісі: мемлекеттің болашағына қатысты маңызды шешімдерді жоғарыдан таңу емес, ашық ұсыныс, қоғамдық талқылау және консенсус негізінде қабылдау.
Екі палаталы Парламент моделі — әлемдік тәжірибеде кең тараған жүйе. Алайда ол көбінесе ірі, федеративті немесе әлеуметтік-саяси тұрғыдан алуан түрлі елдер үшін тиімді. Қазақстан жағдайында бұл құрылым соңғы жылдары артық бюрократия, шығын және шешім қабылдау процесінің баяулығы сияқты проблемалармен бетпе-бет келіп отыр. Кейбір сарапшылардың пікірінше, қос палаталы жүйе көптеген заң жобаларының ұзақ қаралуына, жауапкершіліктің бөлшектенуіне және заң шығару процесіндегі формализмге әкелген.
Бір палаталы Парламентке көшу заң шығарушы билікті ықшамдап, тиімділігін арттырып, халыққа жақындатуға мүмкіндік береді. Мұндай құрылымда шешім қабылдау жылдамдығы мен жауапкершілік деңгейі жоғары болатыны анық. Сонымен қатар, бұл өзгеріс мемлекеттік шығындарды оңтайландырып, бюджетті үнемдеуге де ықпал етеді. Қазіргі әлемде мобильділік пен икемділік – тиімді басқарудың негізгі принциптері саналады.
Ең маңыздысы – бұл мәселе бойынша соңғы шешімді халықтың өзі қабылдауы тиіс. Мемлекет басшысы атап өткендей, мұндай ауқымды реформалар тек референдум арқылы жүзеге асуы қажет. Бұл – демократиялық мемлекеттің негізгі қағидаты: түбегейлі өзгерістер халықтың еркімен жасалады.
Егер қоғам бұл бастаманы қолдаса, Қазақстан жауапты, ашық және халықтың нақты сұраныстарына бағдарланған заң шығару жүйесіне көшеді. Ондай Парламент формалдылық үшін емес, шынайы мазмұн мен тиімділік үшін жұмыс істейді. Бұл еліміздің саяси жүйесін модернизациялауға, тиімді мемлекеттік басқару институттарын қалыптастыруға жол ашады.
Саяси жаңғыру – уақыт талабынан туындаған қажеттілік. Қасым-Жомарт Тоқаев өзінің бастамалары арқылы билік пен қоғам арасындағы байланысты нығайтып, сенімділік пен ашықтыққа негізделген жаңа саяси мәдениет қалыптастырып келеді. Бұл – Қазақстанның болашақтағы даму бағытын айқындайтын стратегиялық маңызды бетбұрыс.
Бұхарбай Парманов, Шымкент қаласы әкімдігі жанындағы Қоғамдық кеңес төрағасы:
Халық мүддесі үшін жасалған қадам
Пікір қалдыру